Αιθέρια Έλαια

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Τα αιθέρια έλαια - πτητικά έλαια, έχουν φυτική προέλευση και χαρακτηρίζονται από διακριτική μυρωδιά και κάποιο μέτρο αντίδρασης ως προς την υδρόλυση. Από χημική άποψη είναι κυρίως τερπένια[1]. Κάποια αιθέρια έλαια αποτελούνται σχεδόν αποκλειστικά από ένα συστατικό. Στα αιθέρια έλαια τα κυριότερα συστατικά τους ανήκουν στην κατηγορία των τερπενίων, που συντίθενται συνήθως κατά το βιοσυνθετικό μονοπάτι του μεβαλονικού οξέος ή στην κατηγορία των αρωματικών ενώσεων (του φαινυλοπροπενίου) που παράγονται συνήθως στο βιοσυνθετικό μονοπάτι του σικιμικού οξέος. Τα μέρη του φυτού στα οποία συγκεντρώνονται κατά κύριο λόγο τα αιθέρια έλαια είναι ειδικά κύτταρα, που λειτουργούν ως φυσικοί αποθηκευτικοί χώροι για το φυτό και ονομάζονται ελαιογόνοι αδένες.

Τα αιθέρια έλαια βρίσκονται σε υγρή μορφή, σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, αλλά γίνονται πτητικά σε θερμοκρασίες βρασμού (μεταξύ 50 – 320ο C). Λόγω της πτητικότητας τους έχουν χαρακτηριστικό άρωμα. Η πλειονότητα των αιθερίων ελαίων είναι σχεδόν άχρωμα και έχουν υψηλό δείκτη διάθλασης, με εξαίρεση το αιθέριο έλαιο της αρτεμισίας. Είναι διαλυτά στους περισσότερους οργανικούς διαλύτες αλλά έχουν πολύ μικρή διαλυτότητα στο νερό. Επίσης έχουν χαμηλότερη πυκνότητα από το νερό γεγονός που επιτρέπει το διαχωρισμό τους κατά την υδροαπόσταξη, με εξαίρεση τα αιθέρια έλαια της κανέλας, του γαρύφαλλου κ.α.

Ανάλογα με το είδος του φυτικού υλικού, την περιεκτικότητα σε αιθέρια έλαια, τη σύσταση και την οικονομική αξία χρησιμοποιούνται διαφορετικές μέθοδοι παραλαβής αιθέριων ελαίων.

Η πιο διαδεδομένη μέθοδος είναι η απόσταξη η οποία διακρίνεται σε τρεις κύριες κατηγορίες:

  1. απόσταξη με νερό (υδροαπόσταξη) 
  2. απόσταξη με νερό και ατμό 
  3. απόσταξη με υδρατμούς (η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται συχνά από τη βιομηχανία) 
Όταν η πρώτη ύλη είναι άνθη (γιασεμί, υάκινθος, βιολέτα) συνήθως χρησιμοποιείται η τεχνική της εκχύλισης για την παραλαβή των αιθέριων ελαίων ενώ για ξηρούς καρπούς και το φλοιό των εσπεριδοειδών η σύνθλιψη.




ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Ας γνωρίσουμε κάποια από αυτά και κάποιες από τις ιδιότητες τους.

Κανέλα: Καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες, χωνευτική, αντιμικροβιακή, αντιρυτιδική, εφιδρωτική, διουρητική δράση.

Γαρύφαλλο: Ισχυρό αντισηπτικο και αντιμικροβιακό (χρησιμοποιείται και στην οδοντιατρική). Διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος, ανεβάζει τη θερμοκρασία του σώματος, διεγείρει τις στομαχικές λειτουργίες και καθαρίζει από βακτήρια το στομάχι, το δέρμα, τα νεφρά τα έντερα, τα πνευμόνια και τους βρόγχους. Σε περίπτωση πονόδοντου ενδείκνυται το μάσημά του. Είναι αντινευραλγικό, αναλγητικό, επουλωτικόαφροδισιακό, διεγερτικό, παρασιτοκτόνο. 

Λιβάνι:  Ιδανικό για τραύματα, ξηρές και ώριμες επιδερμίδες, ουλές , είναι αντισηπτικό, αντικαταθλιπτικό και αναπλαστικό. Είναι αντιγηραντικό και βοηθά στην χαλαρότητα της επιδερμίδας.

Τριαντάφυλλο:  Πολύ καλό στο νευρικό σύστημα σε κατάθλιψη, αϋπνία, στρες, βοηθάει στην καλή κυκλοφορία του αίματος καθώς και σε προβλήματα από σπασμένα αιμοφόρα αγγεία, καλό για όλα τα προβλήματα της επιδερμίδας από το έκζεμα μέχρι τις ρυτίδες, τις φακίδες, την ξηρότητα και τη σύσφιξη των πόρων του δέρματος. Θεωρείται διεγερτικό κυρίως για τις γυναίκες. Βοηθά στην καθυστέρηση της γήρανσης του δέρματος και είναι ιδανικό για τις ξηρές επιδερμίδες.
Χαμομήλι:  Ιδανικό για ξηρό και ευαίσθητο δέρμα, κοψίματα, τσιμπήματα εντόμων, ακμή, τραύματα, ερεθισμένο δέρμα, ερεθισμό από το ξύρισμα, ηρεμιστικό, κατευναστικό, αντιοξειδωτικό και αντιφλογιστικό. Ιδανικό και για την φροντίδα όλων των τύπων δέρματος, καθώς περιέχει ισχυρά αντιγηραντικά στοιχεία. 
Μέντα: Είναι τονωτικό, αντισηπτικό και αντιμυκητησιακό. Τονώνει την κυκλοφορία του αίματος, ανακουφίζει από το κρυολόγημα και τον πυρετό. Ιδανικό για καθαρή αναπνοή και για τσιμπήματα από έντομα.
Σανταλόξυλο: Είναι αντισηπτικό, καταπραϋντικό, αναζωογονεί το δέρμα και είναι κατάλληλο για δερματικά έλκη, ρυτίδες, ευρειαγγείες, κουρασμένη επιδερμίδα. Επίσης σαν αποσυμφορητικό βοηθά στην κυτταρίτιδα, σαν αφροδισιακό αυξάνει την παραγωγή τεστοστερόνης, σαν χαλαρωτικό κατευνάζει το στρες και τη νευρικότητα και τέλος βοηθά στον διαλογισμό και διευκολύνει να βρει το άτομο την εσωτερική του γαλήνη. Δεν είναι τοξικό, δεν ερεθίζει το δέρμα , γι΄αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και αδιάλυτο.
Πορτοκάλι: Τονωτικό, δίνει λάμψη,  δυναμώνει τα μαλλιά.


Δάφνη: Βοηθάει σε όλες τις δερματίτιδες και για την τριχόπτωση


Κέδρος: Ρυθμίζει τη λιπαρότητα στη μικτή και λιπαρή επιδερμίδα. Τονώνει και χαρίζει λάμψη στα λιπαρά μαλλιά.


Γιασεμί: Καταπραϋντικό.  Είναι ιδιαίτερα ευεργετικό σε μυϊκούς πόνους.


Νερολί: Αντισηπτικό, αναζωογονητικό και αναπλαστικό.


Λεβάντα: Αναζωογονητική, επουλωτική, έντονη αντισηπτική και αντιμικροβιακή, αντικαταθλιπτική, ηρεμιστική, αντιϋπερτασική, κτλ  δράση.
Γεράνι: Για «φραγμένη επιδερμίδα», εγκαύματα, κοψίματα, πληγές, αντιφλογιστικό αναπλαστικό και επουλωτικό και ιδανικό για ευαίσθητα δέρματα ενώ δρα και κατά της κυτταρίτιδας. Το γεράνι είναι ευρέος γνωστό για τις ηρεμιστικές του ιδιότητες, χαλαρώνει τους σφιγμένους μυς και χαρίζει ανακούφιση. 


Ylang - ylang: ακμή, τσιμπήματα εντόμων, γενικά για τη φροντίδα της επιδερμίδας.

Φασκόμηλο: είναι καταπραϋντικό και δυναμωτικό. Ιδανικό για το μπάνιο ή το μασάζ αφού καθαρίζει το δέρμα, ενώ έχει και ευεργετικές ιδιότητες για τα μαλλιά. Κατάλληλο για δερματοπάθειες, την παχυσαρκία και την ατονία. 

Καλέντουλα: δερματοπάθειες, στην ακμή, στους κιρσούς και στο έλκος. Μαλακτική και επουλωτική.

Δεντρολίβανο: Το δεντρολίβανο έχει τονωτικές και αντισηπτικές ιδιότητες. Κάνει καλό στη μείωση της χοληστερίνης, στην αναιμία, στην αυπνία, στις ζαλάδες, στην δυσπεψία, στην τριχόπτωση και στην πιτυρίδα.

Λεμόνι: Ιδανικό για δέρματα με ακμή, εύθραυστα νύχια, λιπαρά μαλλιά, τσιμπήματα εντόμων. Είναι αναζωογονητικό, αντιφλογιστικό τονωτικό, αντιμικροβιακό και στυπτικό. Ιδανικό, δερματίτιδες, φλεβίτιδες, κιρσούς αλλά και για δέρματα θαμπά. Έχει έντονη αντισηπτική και απολυμαντική δράση.

Πεύκο: Ότι καλύτερο για το στρες, για σωματική κούραση, μυϊκούς πόνους και κράμπες, πόνους στις αρθρώσεις και στην πλάτη και γενικώς πόνους ρευματισμών. Ρίχνει τον πυρετό, σταματά την τριχόπτωση.

Tea-tree: Ιδανικό για την καταπολέμηση κηλίδων και προβλημάτων της νεανικής επιδερμίδας, αντιμυκητιακό και αντιβακτηριδιακό, ιδανικό για τσιμπήματα εντόμων, κατάλληλο για ακμή, λιπαρή επιδερμίδα, πιτυρίδα, κάλους, κολπίτιδα. Φυσικό συντηρητικό και αντισηπτικό.